Dobry rachunek sumienia dokonuje się na podstawie 10 przykazań Bożych i pięciu przykazań kościelnych. Po omówieniu Dekalogu czas na przykazania ustanowione przez Kościół święty.
Oto one:
1. W niedziele i święta nakazane uczestniczyć we mszy świętej i powstrzymać się od prac niekoniecznych;
2. Przynajmniej raz w roku przystąpić do sakramentu pokuty;
3. Przynajmniej raz w roku w okresie wielkanocnym przyjąć Komunię Świętą;
4. Zachowywać nakazane posty i wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych, a w okresach pokuty powstrzymać się od udziału w zabawach;
5. Troszczyć się o potrzeby wspólnoty Kościoła.
Pierwsze przykazanie przypomina wiernym o konieczności uczestnictwa w niedzielnej i świątecznej mszy świętej. Poza niedzielami uroczystości nakazane (dni świąteczne) to:
1 i 6 stycznia; Boże Ciało; 15 sierpnia; 1 listopada; 25 grudnia.
Według „Kodeksu prawa kanonicznego” kanon 1248 zadość obowiązkowi uczestnictwa we mszy świętej czyni każdy, kto bierze w niej udział w dzień świąteczny bądź też wieczorem dnia poprzedzającego. Przyjmuje się, że uczestnictwo w wigilię niedzieli dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy z ważnych przyczyn nie można brać udziału w niedzielnym spotkaniu z Chrystusem.
Ponadto w niedziele i święta nakazuje się powstrzymanie od prac niekoniecznych, które można realizować w innych terminach. Niedopuszczalne jest też nadrabianie zaległości z tygodnia odłożonych na niedzielę. Ma to być czas w pierwszej kolejności poświęcony Bogu, dalej rodzinie i znajomym. Wreszcie to czas odpoczynku i regeneracji sił. Przykazanie to wyraźnie koresponduje z trzecim przykazaniem Dekalogu – „Pamiętaj, abyś dzień święty święcił”. Dokonując rachunku sumienia, trzeba dokonać refleksji, jak ten dzień jest spędzany.
Robert Bryl