Chociaż stolica naszego południowego sąsiada już od dłuższego czasu przoduje w rankingach turystycznych, mało kto dzisiaj pamięta o jej zasługach dla krzewienia wiary chrześcijańskiej i poukrywanych w zaułkach pamiątkach po łaskach, które w zamian jej zesłano.
To właśnie tu, w historycznej dzielnicy Pragi, Małej Stranie, znajduje się sanktuarium Praskiego Dzieciątka Jezus (czes. Pražské Jezulátko), najbardziej rozpowszechnionego przedstawienia Bożej Dzieciny, na świecie znanego jako Bambino di Praga. Pokryta woskiem drewniana figurka, wysoka na 45 cm, przedstawia mniej więcej trzyletnie Dzieciątko Jezus, w lewej ręce trzymające jabłko królewskie i unoszące prawą w geście błogosławieństwa. O jej pochodzeniu wiadomo niewiele poza tym, że wywodzi się z Hiszpanii. Według legendy została wykonana przez pewnego mnicha po objawieniu mu się Dzieciątka Jezus. W historii zachowały się natomiast wzmianki o podobnej podobiźnie wyrzeźbionej około 1340 roku w cysterskim klasztorze Santa Maria de la Valbonna w Asturias.
Pierwszy udokumentowany ślad Praskiego Dzieciątka pojawia się dopiero w roku 1556, kiedy to Maria Manriquez de Lara y Mendoza, z domu księżniczka Pignatelli, przyjechała z nim do Pragi na swój ślub z czeskim szlachcicem Vratislawem Pernstynem. Stara legenda rodu Lobkowitzów głosi, że matka Marii, Dona Isabella, otrzymała figurkę od samej świętej Teresy z Avili. Maria dostała rodzinną pamiątkę w prezencie ślubnym, a następnie przekazała swojej własnej córce – księżniczce Poliksenie Lobkowitz, która po stracie męża oddała się pobożnemu życiu i dobroczynności. Nic zatem dziwnego, że w 1628 roku Poliksena ofiarowała figurkę klasztorowi karmelitów bosych przy kościele Matki Bożej Zwycięskiej w Pradze. Pobożna księżniczka miała wygłosić przy tym prorocze słowa: „Czcigodni ojcowie, oto daję wam, co mam najdroższego. Oddawajcie cześć temu Dzieciątku, a na niczym wam zbywać nie będzie”. Czcigodni ojcowie posłuchali rady i umieścili cudowny wizerunek w klasztornym oratorium. Dwa razy dziennie odprawiali nabożeństwo do Dzieciątka Jezus, a nowicjusze składali śluby ubóstwa w Jego obecności. Nie minęło dużo czasu, a ubogie Zgromadzenie zostało hojnie obsypane Jego błogosławieństwem. Królewskie Dzieciątko z Pragi uczyniło tak wiele cudów, że nabożeństwo do niego zaczęła rozprzestrzeniać się jak ogień po całym ówczesnym świecie.
Ojciec Cyryl od Matki Bożej
Najgorliwszym bodaj czcicielem cudownej figurki w tym czasie był ojciec Cyryl od Matki Bożej, urodzony w Luksemburgu zakonnik, który przyczynił się do krzewienia nabożeństwa do Dzieciątka Jezus w cudowny sposób. W zawierusze wojny trzydziestoletniej nabożeństwa zostały zaprzestane, a karmelici zmuszeni do przeniesienia nowicjatu do bezpieczniejszego Monachium. Ojciec Cyryl z rozdartym sercem opuścił swoje ukochane Dzieciątko. W 1631 roku armia króla Szwecji Gustawa Adolfa objęła władzę w czeskiej stolicy. Nawet klasztor karmelitański nie uchował się przed okrucieństwem protestantów: został splądrowany i zdewastowany, a wizerunek świętego Dzieciątka wyrzucono na stertę gruzu za ołtarzem. Pogrążona w zapomnieniu i z odrąbanymi rączkami, figurka leżała tam do 1637 roku, kiedy to została odnaleziona przez ojca Cyryla i z powrotem umieszczona w kościelnym oratorium. Pewnego razu do modlącego się ojca odezwał się głos: „Zlituj się nade mną, a ja zlituję się nad tobą. Oddaj mi moje ręce, a podaruję ci spokój. Im bardziej uczcisz mnie w tym wizerunku, tym większe otrzymasz błogosławieństwo”. I tak też się stało.
Po naprawieniu figurka zaczęła udzielać coraz liczniejsze łaski, a wierni z całego świata zaczęli przybywać do Pragi z nabożeństwa do świętego Dzieciątka. Opiece Dzieciątka przypisywano m.in. wyzwolenie miasta od zarazy i oblegających Pragę w 1648 r. Szwedów. Wiadomości o błogosławieństwach, łaskach i cudownych uzdrowieniach doprowadziły do utworzenia Bractwa Dzieciątka Jezus przy kościele Matki Boskiej Zwycięskiej, a sama figurka została przeniesiona do bocznego ołtarza w kościele Matki Bożej Zwycięskiej i uroczyście ukoronowana.
Z 1713 roku pochodzi tradycja przebierania Praskiego Dzieciątka zgodnie z rokiem liturgicznym. W prowadzonym przez sanktuarium niewielkim muzeum wystawiono ponad siedemdziesiąt takich szat. Niektóre z nich urzekają przepychem i aplikacjami ze złota i drogocennych klejnotów, inne egzotycznym pochodzeniem z Chin czy Wietnamu. Najstarsze zachowane ubranko sięga aż XVIII wieku i zostało ręcznie uszyte i wyhaftowane przez cesarzową Marię Teresę. Także i współczesne osobistości złożyły Bożej Dziecinie swoje wota: wśród nich wymienić można chociażby pisarza Paulo Coelho czy ojca świętego Benedykta XVI, który przy okazji swojej czeskiej pielgrzymki podarował sanktuarium nową koronę i płaszcz z gronostajów do przystrojenia cudownej figurki. Mniej prominentnym pielgrzymom pozostaje zachwycanie się nad wystawionymi dziełami sztuki lub zakup równie pięknych pamiątek w przykościelnym sklepiku.
Praga nie jest jednak jedynym miejscem, w którym można pomodlić się do Praskiego Dzieciątka. Jego kult zaowocował w wielu kopiach i świątyniach na całym świecie, wśród których jedną z najbardziej znanych jest ta znajdująca się we włoskim Arenzano. Jednak Dzieciątko nie jest wcale otaczane największą czcią na południu Europy, ale w Azji, Ameryce Łacińskiej i Australii. W Polsce kult Dzieciątka Jezus z Pragi – chociaż trochę już zapomniany – obecny jest od XVII wieku, a kopie cudownej figurki znajdziemy w wielu kościołach i kaplicach na terenie kraju. Najsłynniejsza z nich znajduje się w sanktuarium w Jodłowej (powiat tarnowski). Dzieciątko Jezus jest przede wszystkim patronem dzieci, życia rodzinnego, dobrych finansów, zdrowia i pokoju. To do niego uciekają się bezpłodne małżeństwa i kobiety w stanie błogosławionym.
Zofia Krupienicz
Modlitwa czcigodnego ojca Cyryla od Matki Bożej, karmelity bosego (1590-1675), pierwszego czciciela Praskiego Dzieciątka Jezus
O, Dziecię Jezus, uciekam się do Ciebie i błagam Cię przez wstawiennictwo Twej Świętej Matki, wspieraj mnie w tej potrzebie, którą Ci dziś przedstawiam, gdyż wierzę mocno, że jako Bóg możesz wszystko uczynić. Oczekuję z ufnością otrzymania Twojej świętej łaski, kocham Cię z całego mego serca i ze wszystkich sił mojej duszy. Żałuję szczerze, żem Cię obraził grzechami, i proszę o łaskę, abym już więcej ich nie popełniał. Postanawiam przeto nigdy już Ciebie nie obrażać i raczej wszystko wycierpieć, aniżeli w czymkolwiek Tobie się nie podobać. Pragnę odtąd wiernie Ci służyć. Dla miłości Twojej, o Boże Dziecię, będę kochał bliźniego swego jak siebie samego. O, Dziecię Wszechmocne, o Jezu, błagam Cię jeszcze raz, wesprzyj mnie w tej potrzebie, daj mi łaskę posiadania Ciebie w wieczności z Maryją i Józefem świętym, abym Ciebie mógł chwalić wraz z aniołami całego niebieskiego dworu. Amen.
