Zwierzęta w Biblii: Kruk

Kruk pojawia się w całej Biblii zaledwie jedenaście razy. W świecie starożytnym wykorzystywano je na statkach jako naturalną nawigację: po wypuszczeniu ptaka na podstawie jego lotu można było określić, gdzie znajduje się ląd. Tak uczynił Noe, kiedy chciał się dowiedzieć, czy wody potopu ustąpiły. Wypuszczony przez Noego ptak nie powrócił, a wiele późniejszych żydowskich przekazów wskazywało na to, że znalazł na suchym skrawku lądu zwłoki ludzkie i zajęty ich konsumpcją, nie powrócił na arkę. Interpretacja ta jest słuszna, zważywszy na to, iż kruki uważane były za ptaki nieczyste (Kpł 11,15). Istniała zresztą też legenda o kruku, który uskarżał się przed Bogiem na swój los, bowiem Noe na arkę zabrał tylko po jednej parze zwierząt nieczystych i aż po siedem par zwierząt uznawanych za czyste. Inna z żydowskich legend podaje przebieg rozmowy między krukiem, Noem i Bogiem.

Ptak, niepocieszony misją, jaką otrzymał, uskarżał się przed Bogiem, atakując Noego, że chce skazać go na pewną śmierć. Sam Noe stwierdził, że kruk jest mu do niczego niepotrzebny, a i świat zyska, gdyby misja się nie powiodła. Ostateczny werdykt należy jednak do Boga, który wskazuje, że kruk przyda się do karmienia Eliasza, dlatego zadba o jego bezpieczny powrót na arkę.

Andrzej Jędrzejczak

Kruk zwyczajny (Corvus corax) jest największym przedstawicielem rodziny krukowatych, od niego właśnie biorącej nazwę. Jest też jednocześnie najczęściej spotykanym i najbardziej rozpowszechnionym na świecie jej przedstawicielem. Kruk zamieszkuje ogromne obszary półkuli północnej, od Ameryki przez Europę po Japonię na wschodzie, występuje na Bliskim Wschodzie (także w Izraelu) i w Himalajach. Nie sposób pomylić go z żadnym innym przedstawicielem tej rodziny z racji jego rozmiarów (osiąga 2 kilogramy wagi i 1,5 metra rozpiętości skrzydeł). Całkowicie czarny, duży, padlinożerny i obdarzony ponurym głosem kruk był więc niejako predestynowany do tego, aby zająć poczesne miejsce w ludzkich wierzeniach i symbolice. Kruki towarzyszą ludziom i ich siedzibom od tysiącleci. Wynika to właśnie z tego, że kruk to padlinożerca: Ciała martwych zwierząt stanowią dwie trzecie całej jego diety. Z tego powodu kruki zawsze były tam, gdzie ludzie oraz ich stada i domy, stanowiące źródła padliny i wszelkich odpadków. Kruk zajmuje rozmaite środowiska i jest pod tym względem bardzo elastyczny: dobrze czuje się zarówno w wielkich lasach, jak i w wysokich górach czy na stepie. Kruki są ptakami monogamicznymi – samica i samiec łączą się w parę na całe życie i pozostają sobie wierne do śmierci. Lęgi kruka zaczynają się bardzo wcześnie: samica składa jaja czasem już pod koniec lutego (w naszym klimacie) lub na początku marca. Ma to swoje uzasadnienie, ponieważ wczesna wiosna to okres, gdy najłatwiej znaleźć padlinę zwierząt, które nie przetrwały zimy. Kruki (i ptaki krukowate w ogólności) to jedne z najinteligentniejszych ptaków i zwierząt w ogóle. Ich zdolności były znane ludziom od dawna i z pewnością są jednym z powodów powstania bogatej symboliki otaczającej ten gatunek. Udowodniono niedawno, że ptaki te zdolne są między innymi do takich – wydawałoby się, wyłącznie ludzkich – działań jak planowanie czynności (i to na wiele dni w przód), zapamiętywanie i rozpoznawanie innych kruków i poszczególnych ludzi, tworzenie i używanie narzędzi. Posiadają nawet zdolność tworzenia… wynalazków. Udało się też nauczyć te ptaki podstaw handlu – wymiany określonej liczby konkretnych żetonów na określone rodzaje smakołyków (dostarczanych przez eksperymentatora). Badania inteligencji tych ptaków wciąż trwają i przynoszą ciągle nowe odkrycia… Jacek Rakoczy