Drukarz, wydawca, dziennikarz, patriota; człowiek, dzięki którego zaangażowaniu orędzie Maryi z Gietrzwałdu szybko rozpowszechniło się w zaborach.
Stanisław Roman (1842–1913), drukarz i redaktor, syn Jana Nepomucena Romana, pochodzącego z Trzemeszna księgarza i edytora licznych wydawnictw o charakterze religijnym i patriotycznym, właściciela księgarni i niewielkiego zakładu drukarskiego. To postać niemal zapomniana i godna przypomnienia.
Podobnie jak Andrzej Samulowski (o którym szerzej pisałem w poprzednim wydaniu „Królowej Różańca Świętego” – zobacz tutaj), zaczynał pracę wydawniczą od nauki rzemiosła drukarskiego, następnie został zecerem, aby z czasem stać się pełnoprawnym wydawcą. Wiadomo, że kształcił się w Berlinie, skąd po ukończeniu studiów wyższych wrócił w rodzime strony. Założył czytelnię polską w Pelplinie, która posiadała w zbiorach liczne dzieła literatury i bieżącą prasę, stając się zarazem jednym z filarów patriotyzmu na Kociewiu i miejscem organizowania życia kulturalnego. Nabywszy na aukcji w Poznaniu nowoczesne urządzenia drukarskie, rozwinął rodzinną firmę i wraz z ojcem stali się odpowiedzialni za druk czasopisma „Pielgrzym”, zasłużonego w krzewieniu wiary i patriotyzmu.
Stanisław Roman i czasopismo Pielgrzym
Periodyk ten nosił podtytuł „Pismo religijne dla ludu” i ukazywał się od 1869 do 1939 r. w Pelplinie, początkowo jako tygodnik w nakładzie 800 egzemplarzy pod redakcją ks. Szczepana Kellera, a w szczytowym okresie był wydawany trzy razy w tygodniu w nakładzie 22.000 egzemplarzy. Tworzyli je duchowni oraz świeccy, piszący w języku polskim na tematy związane z wiarą, a także z historią i kulturą polską. Był kolportowany początkowo w okolicach Pelplina i diecezji chełmińskiej, z czasem dystrybucja rozszerzyła się na inne obszary zaboru pruskiego.
Objawienia Najświętszej Maryi Panny w Gietrzwałdzie
Ta publikacja ma wyjątkowych autorów, będących naocznymi świadkami wydarzeń, którzy mieli też osobisty dostęp do wizjonerek. Ich dzieło oddaje klimat epoki i ducha czasu.
Po śmierci ks. Kellera w 1872 roku, Stanisław Roman przejął pełną odpowiedzialność za wydawanie czasopisma. Samodzielnie przygotowywał gazetę do druku, lecz nie zapominajmy, że był też jej redaktorem, odpowiedzialnym za kształt merytoryczny i finanse. Rozbudował drukarnię i zarazem systematycznie podnosił nakład „Pielgrzyma”.
Zamów to wydanie "Królowej Różańca Świętego"!
…i wspieraj katolickie czasopisma! Mnóstwo ciekawych tekstów o duchowości pompejańskiej oraz świadectwa!
Zobacz Zamów PDFTo Romanowi zawdzięczamy rozpowszechnienie informacji o objawieniach Maryi w Gietrzwałdzie tuż po ich rozpoczęciu. Pierwsza, dość powściągliwa wzmianka o tym wydarzeniu, pojawiła się w „Pielgrzymie” już dwa tygodnie po nastaniu objawień. Krótko potem, pod koniec sierpnia 1877 roku, ukazał się w nim reportaż, którego autor szczegółowo przedstawia objawienia i opisuje swoje rozmowy z widzącymi, którym zadawał także niewygodne pytania. W następnych wydaniach, już po ustaniu objawień, temat gietrzwałdzki stale pojawiał się w czasopiśmie. Przy okazji podawano też okoliczności represji ze strony urzędników pruskich, jakie spadały na pielgrzymów i duchownych, pełniących posługę duszpasterską.
Reportaż Stanisława Romana z wyjazdu do miejsca objawień ukazał się później jako część książki pt. „Obja wienia Najświętszej Maryi Panny w Gietrzwałdzie”, przygotowanej wraz z Andrzejem Samulowskim, niedawno wznowionej pod patronatem naszego czasopisma. Współpraca z Samulowskim zaowocowała założeniem wspólnej drukarni i księgarni, co miało miejsce wiosną 1878 roku. Opisał to zdawkowo Melchior Wańkowicz w głośnej książce „Na tropach Smętka”: „Nieżyjący mąż p. Samulowskiej, miejscowy gietrzwałdzianin, namówiony przez p. Romana, redaktora «Pielgrzyma» z Pelplina, zakłada, przy pomocy materialnej i organizacyjnej Romana, tę księgarnię, w której siedzimy”.
Z czasem drogi Samulowskiego i Romana się rozeszły. W 1883 roku wskutek licznych grzywien i represji ze strony urzędników pruskich, Roman sprzedał pelplińską drukarnię i księgarnię, a następnie opuścił miasto.
W 1891 roku był jednym ze współzałożycieli „Gazety Gdańskiej”, pierwszego czasopisma polskojęzycznego w tym mieście, które ukazywało się do wybuchu II wojny światowej.
MAREK WOŚ redaktor naczelny
Redaktor KRŚ, polonista, filmoznawca, edytor, ekonomista, człowiek od "brudnej roboty".
Wyszukaj jego teksty.
Za „Objawienia Najświętszej Maryi Panny w Gietrzwałdzie„.
Sekret Gietrzwałdu ks. Józef Orchowski
Ta książka pomoże Ci przenieść się sercem do Gietrzwałdu i zobaczyć, co kryje w sobie to cudowne miejsce.
