Pobożność maryjna w opactwie benedyktynów w Lubiniu i miejscowościach, którymi się opiekowali.
W prawie tysiącletniej historii zapisały się różne jej przejawy, np. konsekracja ołtarza, wybudowanie kaplicy różańcowej.
Początki fundacji – konsekracja ołtarza pod wezwaniem Matki Bożej
Benedyktyni przybyli do Lubinia około 1070 roku z opactwa św. Jakuba w Leodium (obecne Liège w Belgii) za sprawą króla Bolesława Śmiałego. Rozpoczęto wtedy budowę pierwszej trójnawowej świątyni romańskiej, która w swoich założeniach miała być największym XI-wiecznym kościołem na ziemiach polskich. Wskutek utraty tronu przez władcę budowa została przerwana. W pierwszej połowie XII wieku odnowiono fundację i wybudowano mniejszy kościół, którego mury zachowały się do dziś. W 1145 roku odbyła się uroczystość poświęcenia ołtarza, o którym wspomina najstarszy zabytek historiografii polskiej, zachowany w oryginale do dnia dzisiejszego Rocznik lubiński: „MCXLV. Dedicatum est altare in Lubin sancte Marie a Conrado episcopo” (co znaczy, że w 1145 roku ołtarz w Lubiniu został konsekrowany pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny przez biskupa Konrada).
Kustosze cudownego obrazu Matki Bożej Pocieszenia
Benedyktyni lubińscy prowadzili aktywną ewangelizację oraz zakładali parafie. Wiadomo, że już w XII w. powstały kościoły w kilku miejscowościach, a między nimi w słynnej Górce Duchownej, którą nazywano Górką Lubińską lub Mniszą. To tam na początku XV wieku, w czasie zarazy, benedyktyni z Lubinia przywieźli łaskami słynący obraz Matki Bożej Pocieszenia. Wizerunek pochodził prawdopodobnie z opactwa benedyktyńskiego w Cluny we Francji.
W XV i XVI wieku Górka Duchowna stała się miejscem pielgrzymkowym. Przybywali do niej wierni z całej Wielkopolski, Śląska, Pomorza i innych regionów Polski. Byli tam m.in. tacy sławni czciciele Matki Bożej, jak św. Stanisław Kostka i sługa Boży Bernard z Wąbrzeźna. Tam także zmarł błogosławiony Edmund Bojanowski. U stóp Góreckiej Pani nieustannie doznawano wielu łask. W XVIII wieku została wydana książka opisująca 150 uzdrowień w tym miejscu. Obraz ozdobiono sukienkami i koronami; jest przy nim wiele wotów. Papieże udzielali góreckiemu sanktuarium licznych przywilejów, indultów i odpustów. Powstały przy nim liczne bractwa. Sanktuarium odegrało też ważną rolę podczas zaborów. Matka Boża spełniała zadanie Pocieszycielki Narodu, stąd Górka Duchowna była nazywana Jasną Górą Wielkopolski.
W 1966 r. arcybiskup Antoni Baraniak, w obecności 50 tysięcy pielgrzymów, dokonał uroczystej koronacji cudownego obrazu papieskimi koronami.
Sanktuarium Matki Bożej Uzdrowienia Chorych w Smolicach
W XIV wieku we wsi Smolice w Wielkopolsce benedyktyni lubińscy wznieśli drewniany kościół, w którym według tradycji umieścili obraz Matki Bożej, jedną z pierwszych kopii wizerunku Matki Boskiej Częstochowskiej, wykonaną tuż po jej sprowadzeniu na Jasną Górę, jeszcze pod koniec XIV wieku. W dokumentach kościelnych znajdują się wzmianki o licznych wotach, które wierni czciciele Maryi składali w podziękowaniu za otrzymane łaski. Obraz ma bogato zdobioną koronę i sukienkę. Aż do dziś przybywają do niego liczni pielgrzymi.
Łaskami słynący obraz Matki Bożej Lubińskiej
Na początku XVII wieku benedyktyni utworzyli bractwo różańcowe i dla jego celów w 1623 roku dobudowano od strony południowej kaplicę, w której w większe uroczystości członkowie bractwa gromadzili się dla uczestnictwa we Mszy Świętej i chóralnego śpiewu różańca. Około połowy XVII w. umieszczono w niej malowany na płótnie obraz Matki Bożej w typie Śnieżnej. Nieznany autor nadał postaci Maryi wyraz majestatu i spojrzenie pełne wyrozumiałej dobroci. W lewej ręce, którą obejmuje Dziecię Jezus, trzyma szkaplerz. Obraz ten jest czczony od dawnych czasów jako cudowny, czego dowodem jest fakt, że wkrótce po jego namalowaniu w 1682 r. wykonano dla niego srebrną, pozłacaną sukienkę. Wota oraz sukienka w czasie prac konserwatorskich zostały zdjęte. Obecnie, po rozbudowie kościoła w latach trzydziestych XVIII w., obraz znajduje się w ołtarzu, a po jego obu stronach umieszczone są figury przedstawiające rodziców Najświętszej Maryi Panny: św. Annę i św. Joachima. Prawdopodobnie też w tym okresie zaczęto czcić Matkę Bożą w tajemnicy jej narodzenia.
Zobacz galerię zdjęć z Lubinia:
Maryjny wystrój kościoła po rozbudowie w XVIII w.
W latach trzydziestych XVIII wieku dokonano imponującego dzieła rozbudowy kościoła; obejmowało ono przebudowę kaplicy Matki Bożej Różańcowej, powstanie kaplicy św. Benedykta i nadanie całemu wnętrzu jednolitego barokowego wystroju, który zachował się do dziś. Polichromie prezbiterium, kaplicy różańcowej i nawy głównej poświęcone są całkowicie tematyce maryjnej.
Kaplica różańcowa
Szczególne znaczenie dla kultu Matki Bożej ma kaplica różańcowa. Tutaj kopułę podtrzymują nie namalowane kamienne kolumny, jak na pozostałych sklepieniach, lecz dwanaście kariatyd (podpór architektonicznych o kształcie kobiecych postaci), jakby dla zaznaczenia koniecznego wysiłku, jakiego od nas wymaga wierność modlitwie różańcowej. Scena centralna przedstawia ostatnią z tajemnic różańca: ukoronowanie Matki Bożej w niebie przez Trójcę Świętą, a na dwunastu polach przedstawione są pozostałe tajemnice, czyli jakby panorama różańcowa, za wyjątkiem wniebowzięcia, umieszczonego nad prezbiterium. Brakuje też sceny odnalezienia dwunastoletniego Jezusa w świątyni. Malarz celowo ją opuścił, by przypomnieć, że Pana Jezusa mamy odnaleźć w tabernakulum, na ołtarzu i w swoim sercu.
Prezbiterium
W prezbiterium także dominują motywy poświęcone Matce Najświętszej. W ołtarzu głównym znajduje się obraz przedstawiający narodzenie Najświętszej Maryi Panny. U jego szczytu, w świetle okna, jest przedstawiona Trójca Święta wśród aniołów. Na sklepieniu – wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny unoszonej do nieba przez aniołów oraz grupa apostołów. Po bokach, na ścianie północnej arka przymierza, symbol Matki Bożej, na ścianie południowej orzeł z rozpostartymi skrzydłami i napisem: „wzywa i ochrania”. Na ścianach nad stallami znajduje się polichromia ze scenami ze Starego Testamentu, przedstawiającymi Esterę i Judytę. Mężnie podjęta przez nie ofiara dla wybawienia narodu żydowskiego sprawiła, że przyjęto je jako prototypy Maryi przynoszącej wybawienie ludzkości. W narożach sklepienia czterej prorocy z wypisanymi na wstęgach tekstami, odnoszącymi się do czci Maryi. Niżej Sybille, prorokinie pogańskie, również przepowiadające przyjście na świat Zbawiciela i Jego Matki.
To tylko fragment artykułu…
Całość przeczytasz w "Królowej Różańca Świętego". To wydanie jest wciąż dostępne w sprzedaży, dlatego ma ograniczony dostęp. Nasze czasopisma możesz nabyć w cenie już od 2 zł. Zamów i wspieraj różańcowe inicjatywy!
