Skąd wzięła się nowenna pompejańska w Polsce?

W 10 wydaniu KRŚ pisaliśmy o tym, jak powstały modlitwy nowenny pompejańskiej. Spójrzmy teraz na historię nowenny pompejańskiej na ziemiach polskich, w jaki sposób trafiła i przyjęła się ona w naszym kraju. Odpowiedzmy przy tym na pytanie, dlaczego polska forma nowenny pompejańskiej różni się od włoskiego oryginału. Autorem słów nowenny pompejańskiej jest bł. Bartolo Longo. Została ona napisana ponad 130 lat temu w Pompejach w formie, w jakiej drukujemy ją na stronie obok. Na przełomie XIX i XX wieku zaczęły pojawiać się pojedyncze, związane z Pompejami, publikacje bł. Bartola Longo w języku polskim. Docierały do naszej części Europy także kopie obrazu Matki Bożej Pompejańskiej (pisaliśmy m.in. o obrazie pompejańskim w Sulejowie, historię tę przytacza także film „Tajemnica nowenny pompejańskiej”). Przypomnijmy jednak, że w tym czasie Polska nie istniała jako odrębne państwo, był to czas zaborów. Administracja kościelna była rozczłonkowana, co powodowało utrudnienia w zatwierdzaniu modlitw. Nie dość tego, za modlitwę w języku polskim w zaborach stosowano kary nawet wobec dzieci. Mimo tych trudności w 1904 roku w Poznaniu ukazała się w języku polskim broszura pt. „Natina” o ciężko chorej Fortunatinie Agrelli z Neapolu, która doznała wizji Maryi (zob. też w: „Cuda i łaski Królowej Różańca Świętego w Pompejach”, Wydawnictwo Rosemaria, Poznań 2010). To w niej znajduje się obietnica związana z odmawianiem nowenny pompejańskiej wraz z 15 tajemnicami różańca. Wskutek nieścisłości tłumacza nie zostało sprecyzowane, czy należy odprawić 54-dniową nowennę, odmawiając same 15 tajemnic różańca, czy należy odmówić nowennę napisaną wcześniej przez bł. Bartola Longo (w formie prezentowanej poniżej) wraz z dodatkowymi 15 tajemnicami różańca. Ponieważ w tej publikacji brakowało także pierwszej wersji tekstu nowenny, napisanej przez bł. Bartola, czytelnicy rozumieli, że należy modlić się tylko 15 tajemnicami różańca przez 54 dni. Pozostałe modlitwy ukazały się w języku polskim dopiero po 2000 roku, a i wtedy bez precyzyjnych wskazówek co do nabożeństwa nowenny pompejańskiej. Zbierając materiały do naszego filmu „Tajemnica nowenny pompejańskiej”, dotarliśmy do osób, które dziesiątki lat temu słyszały o nowennie polegajacej na odmawianiu 15 tajemnic różańca przez 54 dni (przez pierwsze 27 dni prosząc, a potem przez 27 dziękując). Chociaż nie znali dodatkowych modlitw napisanych przez bł. Bartola, otrzymywali oni łaski, o które się modlili. Ksiądz Władysław Zązel podzielił się w naszym filmie świadectwem, że jako młody chłopak modlił się w ten sposób i nawet nie nazywał tej modlitwy „nowenną pompejańską”. Łaską, jaką otrzymał w modlitwie, było zdanie matury i wstąpienie do seminarium. Dopiero po latach dowiedział się, że odmawiał nowennę pompejańską. Czym różni się wersja nowenny pompejańskiej, napisana przez bł. Bartola, od tej przyjętej w Polsce? Jak widzimy, nowenna pompejańska w Polsce była początkowo mało znana i opierała się na samych 15 tajemnicach różańca, odmawianych przez 54 dni. Po 2002 roku, m.in. w publikacjach o. Stanisława Kałdona, doszły do niej dwie krótkie modlitwy: błagalna i dziękczynna, będące tłumaczeniami fragmentów modlitw bł. Bartola. W tej formie nowenna zaczęła upowszechniać się w Polsce – bez modlitw do św. Katarzyny, św. Dominika i innych, które widzimy w wersji pierwotnej. Nie jest to więc forma dokładnie taka, jak 150 lat temu we Włoszech. W „polskiej wersji” osią modlitwy jest sam różaniec i ta forma okrzepła w naszym kraju, dlatego próba wprowadzania pierwotnej wersji nowenny skazana jest raczej na niepowodzenie. Trzeba tu zaznaczyć, że wiele wydawnictw świeckich i kościelnych publikuje nowennę pompejańską tylko w tej uproszczonej formie i bez żadnego historycznego komentarza. Przywrócenie nowenny pompejańskiej do pierwotnego brzmienia wydaje się więc niemożliwe. Należy tu jednak zadać sobie pytanie: czy wersja nowenny pompejańskiej, jaka rozpowszechniła się w Polsce, jest niepełnowartościowa lub nieprawidłowa? – Otrzymujemy tysiące świadectw nadzwyczajnych łask, uzyskanych dzięki modlitwie różańcowej w tej właśnie formie. To mówi samo za siebie. Czy trzeba większego dowodu na to, że ta modlitwa podoba się niebu? Kiedy wczytamy się w wizję Fortunatiny Agrelli widać, że Maryja wyraźnie wskazuje na różaniec: „Ktokolwiek pragnie otrzymać łaski, niech odprawi na Moją cześć trzy nowenny, odmawiając 15 tajemnic różańca, a potem niech odmówi trzy nowenny dziękczynne”. To różaniec stanowi centrum nowenny pompejańskiej. Różaniec nie jest tu dodatkiem, ale osią nowenny nie do odparcia. To różańcowe przesłanie Maryi wpisuje się dokładnie w orędzia z Lourdes, Fatimy oraz Gietrzwałdu, w objawienia, które miały miejsca pod koniec XIX i na początku XX wieku. Maryja wzywała nas do różańca. Dokładnie o to samo chodzi w nowennie pompejańskiej.