Nasza Pani z Nazaré – najstarsze w Portugalii sanktuarium maryjne

Około 40 kilometrów na zachód od Fatimy, nad brzegiem Oceanu Atlantyckiego położone jest Nazaré. Kiedyś było małą miejscowością rybacką, znaną z tego, że znajduje się tutaj najstarsze w Portugalii sanktuarium maryjne. Swoją nazwę wzięło od bardzo starej, drewnianej figurki Maryi karmiącej Dzieciątko Jezus, której autorstwo przypisuje się świętemu Józefowi. Podobno w IV wieku przyniósł figurkę z Nazaretu mnich zwany Romano. Następnie zamieszkał w grocie nad brzegiem oceanu, gdzie urządził sobie pustelnię. Gdy zmarł, zgodnie z jego wolą pochowano go w grocie, tam umieszczono również figurkę.  Jednak pierwszy kościół powstał we wspomnianym miejscu znacznie później, bo w XII wieku, na pamiątkę cudownego ocalenia przez Matkę Boską portugalskiego rycerza. Nazywał się Dom Fuas Ruophino. Legenda głosi, że rankiem 14 września 1182 roku wyjechał konno na polowanie. W pobliżu wybrzeża ujrzał jelenia, którego zaczął gonić, jednak zwierzę uciekło na szczyt klifu, gdzie zalegała mgła od morza. W pogoni za jeleniem nieopatrznie znalazł się na skraju urwiska, co groziło upadkiem w stumetrową przepaść. W obliczu śmiertelnego zagrożenia zaczął się modlić do Maryi. Wiedział, że jej figurka znajduje się w pobliżu. Wtedy koń cudem zatrzymał się na skraju przepaści, a on mógł szczęśliwie powrócić w bezpieczne miejsce.

Jako wotum za uratowanie życia ufundował przy grocie, w której była figurka, kaplicę ku czci Maryi. Tam umieszczono figurkę. W 1377 roku nieopodal klifu król Portugalii Ferdynand I Burgundzki wybudował większy kościół, do którego przeniesiono cudowną figurkę. Został on całkowicie przebudowany między XIV a XIX wiekiem. Obecnie jest to bogato zdobiona barokowa świątynia, z wnętrzem ozdobionym błękitno-białymi płytkami azulejos. W ołtarzu znajduje się cudowna figura Matki Boskiej karmiącej małego Jezusa.

Warto udać się do Nazaré przy okazji pobytu w Fatimie, aby odpocząć od tłumów pielgrzymów, których tutaj jest niewielu. Dawniej przybywały ich tysiące, aby oddać cześć Maryi w jej najstarszym portugalskim sanktuarium. Z Fatimy o różnych porach dnia można tu dotrzeć autobusem, który jedzie około pół godziny. Zwykle na przystanku końcowym czekają już starsze kobiety w charakterystycznych regionalnych spódniczkach, oferujące tanie kwatery. Nazaré składa się z trzech części: Praia – dzielnicy, która ciągnie się wzdłuż plaży, gdzie znajduje się targ, restauracje, sklepiki i hoteliki; Sitio – dawnej wsi na szczycie klifu, tutaj znajduje się sanktuarium i kaplica nad grotą, oraz rynek; i Pederneira – dawnej wsi na wzgórzu, gdzie obecnie znajdują się apartamenty i domy do wynajęcia dla letników. Do Sitio, które umiejscowione jest na górze, dojechać można z Prai kolejką albo wejść po schodach. Rozciąga się stamtąd wspaniały widok na leżącą niżej dzielnicę, plaże i ocean. Oddalając się od klifu, wchodzimy na niewielki rynek, gdzie zwykle znajdują się stragany z pamiątkami, wełnianymi czapkami, chustami, skarpetami i okolicznymi specjałami, jak miody i ciastka z orzechami, którymi sprzedawczynie ubrane w charakterystyczne stroje ludowe częstują na próbę, żeby za chwilę sprzedać tym, którym zasmakowały ich wypieki. Kto raz spróbuje, raczej kupuje, bo trudno odmówić. Po przeciwnej stronie placu znajduje się sanktuarium Naszej Pani z Nazaré – Nossa Senhora da Nazaré, gdzie prowadzą strome schody. W głównym ołtarzu, bogato zdobionym, króluje Ona jako karmicielka Jezusa. Idąc przez plac w stronę klifu, dochodzi się do małej kapliczki nad Grotą. Tam mieszkał kiedyś i spoczął pustelnik, tam również znajdowała się figurka. Można do niej zejść po stromych schodkach i zobaczyć z bliska jej kopię, a także pomodlić się na grobie pustelnika. Idąc dalej wzdłuż klifu, można dojść na skraj przepaści, do miejsca, gdzie prawdopodobnie zdarzył się cud, który przytrafił się rycerzowi Ruaphino.

Widok jest porażający i wspaniały jednocześnie, sto metrów pod stopami huczą rozszalałe fale. Przemieszczając się dalej drogą, można dojść jeszcze do starej twierdzy i latarni, w której obecnie znajduje się centrum surfingu. To tutaj co roku, pod koniec października zjeżdżają się surferzy z całego świata i odbywają się ich mistrzostwa. To tutaj, a nie na Hawajach, fale osiągają rekordową, najwyższą na Ziemi wysokość ponad 30 metrów. Dzieje się tak w wyniku ukształtowania dna oceanicznego. U wybrzeża dno oceanu rozcina kanion Canhao de Nazaré, którego długość wynosi 230 km, a głębokość 5 km, co wywołuje gigantyczne fale od zarania dziejów. Dlatego plaże strzeżone są przez specjalne słoneczne patrole, które na quadach podjeżdżają do nieświadomych zagrożenia, podchodzących za blisko rozszalałych fal, ostrzegają ich przed grożącym niebezpieczeństwem. Jednak nie są w stanie upilnować wszystkich. Wszystkimi opiekuje się Maryja, która od tylu setek lat króluje nad portugalską ziemią, tak jak i nad naszą.