Bracia Pańscy: Jakub i Juda

Kiedy na początku publicznej działalności Jezus przemawia w synagodze w swoim rodzinnym mieście, Jego słowa spotykają się z niedowierzaniem i lekceważeniem mieszkańców Nazaretu. Dlaczego? Ponieważ, jak sami stwierdzają Jego słuchacze, jest On przecież jednym z nich, znają dobrze Jego ojca, matkę, braci i siostry. Czy syn cieśli może być obiecanym Mesjaszem? Wśród braci Jezusa, wymienianych przez ewangelistów, pojawiają się imiona Jakuba i Judy, których tradycja utożsamia z noszącymi te imiona apostołami.Choć w gronie najbliższych uczniów Chrystusa było dwóch Jakubów, to nie sposób ich pomylić. Jednym z nich jest brat Jana i syn Zebedeusza, należący do pierwszych powołanych i nazwany przez Jezusa „synem gromu”. Jego to zwykło się określać przydomkiem „Większy”. Drugi – to Jakub Młodszy lub Mniejszy, co najpewniej wskazuje na późniejszy moment jego powołania. Jak w przypadku pierwszego Jakuba, tak i w przypadku drugiego wymieniono w Ewangelii imię jego ojca. Prawdopodobnie chodziło tu o identyfikację obydwu postaci. Z dzisiejszej perspektywy imienne wspomnienie ojców tych apostołów nabiera jeszcze innego znaczenia. Jak wspomniano, Jakub to jeden z wymienianych w Ewangelii braci Pańskich. Większość z nas z pewnością spotkała się z próbą wysnuwania teorii o rodzeństwie Jezusa na podstawie istnienia owych braci, co zaprzeczałoby dziewictwu Maryi i jej czystej relacji z Józefem. Tego rodzaju hipotezy świadczą, oczywiście, o nieznajomości kultury Bliskiego Wchodu, gdzie termin „bracia” odnosi się do szeroko rozumianych bliskich krewnych. Ostatecznie jednak wszelkie wątpliwości powinna rozwiać informacja, iż ojcem żadnego z nich nie był Józef z Nazaretu.

Jakub Młodszy

Imię nie tylko ojca, ale i matki Jakuba Młodszego zostało odnotowane we wszystkich trzech Ewangeliach synoptycznych – jego rodzicami byli Alfeusz i Maria. Mateusz i Marek podają ponadto, że miał on brata Józefa, który najprawdopodobniej również jest wymieniany w gronie braci Chrystusa. Matka Jakuba była jedną z niewiast idących za Jezusem i usługujących Mu. Stała ona także pod krzyżem, o czym zaświadczają wszyscy czterej ewangeliści. Jan pisze wprawdzie, że była to żona Kleofasa, przyjmuje się jednak, że imię to, podobnie jak Alfeusz, jest transliteracją aramejskiego Halfai, chodziłoby tu zatem o tę samą osobę. Co do hipotez na temat związków rodzinnych pomiędzy apostołem Jakubem a Mistrzem z Nazaretu, to w tradycji wspomina się o pokrewieństwie jego ojca z Józefem lub jego matki z Maryją. Jakub Młodszy, w przeciwieństwie do swojego imiennika, syna Zebedeusza, nie jest w Ewangelii w żaden sposób wyróżniany. Odgrywa on natomiast ważną rolę w pierwotnym Kościele, o czym świadczą zarówno Dzieje Apostolskie, jak i Listy Pawła. Po męczeńskiej śmierci Jakuba Większego stanął on na czele gminy chrześcijańskiej w Jerozolimie i pełnił ten urząd przez około 20 lat. To on odgrywał również kluczową rolę podczas tzw. soboru jerozolimskiego. Święty Paweł zalicza Jakuba do „filarów Kościoła”, a stawiając na równi z Piotrem i Janem, podkreśla jego wyjątkowy autorytet. Jakubowi przypisywane jest autorstwo Listu, który znalazł się w kanonie Nowego Testamentu. Z nim łączy się również jeden z najważniejszych apokryfów chrześcijańskich – Protoewangelia Jakuba. Mimo że jej autorem nie był sam brat Pański, bo powstała dopiero w drugiej połowie II w., to zarówno jej tematyka, jak i autorytet, którym ją darzono w pierwotnym Kościele, mogą świadczyć o tym, że pochodzi z kręgu bezpośrednich uczniów pierwszego biskupa Jerozolimy. Opowiada ona o narodzinach i dzieciństwie Maryi, Jej posłudze w Świątyni Jerozolimskiej, dziewiczym poczęciu Chrystusa, a także o Jego narodzinach i ucieczce Świętej Rodziny do Egiptu. Stanowi jeden z najstarszych dowodów na to, że kult Matki Bożej był w Kościele obecny już w II wieku po Chrystusie. Najstarsze wzmianki o śmierci św. Jakuba pochodzą od żydowskiego historyka Józefa Flawiusza. W „Dawnych dziejach Izraela” opisuje on proces chrześcijan, którzy w 62 r. zostali przez Sanhedryn skazani na ukamienowanie w ramach wewnętrznych walk ówczesnego judaizmu. Oskarżał ich Annasz, syn arcykapłana, który brał udział w procesie Chrystusa.

To tylko fragment artykułu…

Całość przeczytasz w "Królowej Różańca Świętego". To wydanie jest wciąż dostępne w sprzedaży, dlatego ma ograniczony dostęp. Nasze czasopisma możesz nabyć w cenie już od 2 zł. Zamów i wspieraj różańcowe inicjatywy!

Zamów prenumeratę

s. Urszula Dzielawska CMBB

Tomasz Parciński